AFAZJA

Rozpoczynamy cykl poświęcony szerzeniu wiedzy o afazji u dzieci

Czym jest afazja? Jakie są jej przyczyny? Kto diagnozuje afazję? Jak pracować z dzieckiem z afazją? I w jaki sposób pomóc dziecku afatycznemu?

Zacznijmy od tego: czym jest afazja?

Afazja to zaburzenie spowodowane uszkodzeniem pewnych struktur mózgowych i objawia się jako  trudność w nadawaniu i odbieraniu mowy.

Przedrostek „a-” odnosi się do stanu, a więc w tym przypadku braku mowy. Mamy z nim do czynienia w przypadku, gdy mowa się nie wykształca oraz wtedy, kiedy w trakcie procesu rozwojowego lub po jego zakończeniu osoba całkowicie traci zdolność porozumiewania się.

Natomiast rdzeń „fazja” wskazuje na to, że uszkodzenie jest zlokalizowane w ośrodkowym układzie nerwowym.

Określenie dziecięca dodane do pojęcia afazja sugeruje, że uszkodzenie mózgu nastąpiło w czasie trwania procesu rozwojowego.

Przyczyny afazji u dzieci:

• uwarunkowania genetyczne

• dysfunkcje ośrodkowego układu nerwowego

• mikrouszkodzenia mózgu

• nieprawidłowości, do których doszło w pierwszym trymestrze ciąży (choroby matki w pierwszej połowie ciąży, urazy psychiczne w pierwszej połowie ciąży, zatrucia chemiczne)

• urazy okołoporodowe

• choroby dziecka w 1 -3 roku życia - wirusowe, bakteryjne, urazy czaszkowo-mózgowe.

Rodzaje afazji:

• afazja typu ekspresyjnego (ruchowa, motoryczna) czyli wtedy gdy dziecko nie mówi lub mówi bardzo słabo, ale rozumie mowę;

• afazja typu percepcyjnego (sensoryczna) czyli rozumienie mowy otoczenia jest dla dziecka ograniczone, natomiast mowa czynna dziecka jest bardzo agramatyczna i niewyraźna (dziecko posługuje się „swoim” językiem);

• afazja typu mieszanego (motoryczno-sensoryczna) czyli połączenie obu poprzednich tzn. dziecko nie mówi (lub słabo mówi) oraz nie rozumie mowy otoczenia.

Objawy afazji motorycznej:

• mówi językiem, którego często nie rozumie otoczenie,

• powtarzając słowa zniekształca je, nawet proste słowa trudno mu je wypowiedzieć,

• ma problem z przypominaniem sobie niektórych słów,

• występują w mowie agramatyzmy,

• ubogi zasób słownictwa,

• zniekształcenie wyrazu pomimo prawidłowej artykulacji poszczególnych głosek,

• zapominanie artykulacji wyrazów już poznanych,

• zaburzenie składni – utrudnione tworzenie wypowiedzi złożonych,

• niewykształcenie lub zanik mowy spontanicznej.

Zachowane jest:

- rozumienie mowy,

- rozumienie poleceń i adekwatne reagowanie na nie.

Objawy afazji sensorycznej:

• zaburzenia rozumienia mowy pomimo prawidłowego słyszenia dźwięków mowy,

• agramatyzmy,

• wielomówność,

• bezsensowne odpowiedzi na pytania,

• niezdolność reagowania na proste polecenia.

Zachowane jest:

- zdolność ekspresji mowy.

Objawy afazji mieszanej:

• znaczne zaburzenia rozumienia mowy,

• zniekształcona artykulacja przy zachowanej prawidłowej wymowie pojedynczych głosek,

• zaburzona ekspresja mowy,

• błędy artykulacyjne,

• liczne zamiany głoskowe w obrębie wyrazu,

• nieprawidłowa budowa zdań – zły szyk w zdaniu.

Opracowanie: Sylwia Komorowska