AFAZJA
Rozpoczynamy cykl poświęcony szerzeniu wiedzy o afazji u dzieci
Czym jest afazja? Jakie są jej przyczyny? Kto diagnozuje afazję? Jak pracować z dzieckiem z afazją? I w jaki sposób pomóc dziecku afatycznemu?
Zacznijmy od tego: czym jest afazja?
Afazja to zaburzenie spowodowane uszkodzeniem pewnych struktur mózgowych i objawia się jako trudność w nadawaniu i odbieraniu mowy.
Przedrostek „a-” odnosi się do stanu, a więc w tym przypadku braku mowy. Mamy z nim do czynienia w przypadku, gdy mowa się nie wykształca oraz wtedy, kiedy w trakcie procesu rozwojowego lub po jego zakończeniu osoba całkowicie traci zdolność porozumiewania się.
Natomiast rdzeń „fazja” wskazuje na to, że uszkodzenie jest zlokalizowane w ośrodkowym układzie nerwowym.
Określenie dziecięca dodane do pojęcia afazja sugeruje, że uszkodzenie mózgu nastąpiło w czasie trwania procesu rozwojowego.
Przyczyny afazji u dzieci:
-
uwarunkowania genetyczne
-
dysfunkcje ośrodkowego układu nerwowego
-
mikrouszkodzenia mózgu
-
nieprawidłowości, do których doszło w pierwszym trymestrze ciąży (choroby matki w pierwszej połowie ciąży, urazy psychiczne w pierwszej połowie ciąży, zatrucia chemiczne)
-
urazy okołoporodowe
-
choroby dziecka w 1 -3 roku życia - wirusowe, bakteryjne, urazy czaszkowo-mózgowe.
Rodzaje afazji:
-
afazja typu ekspresyjnego (ruchowa, motoryczna) czyli wtedy gdy dziecko nie mówi lub mówi bardzo słabo, ale rozumie mowę;
-
afazja typu percepcyjnego (sensoryczna) czyli rozumienie mowy otoczenia jest dla dziecka ograniczone, natomiast mowa czynna dziecka jest bardzo agramatyczna i niewyraźna (dziecko posługuje się „swoim” językiem);
-
afazja typu mieszanego (motoryczno-sensoryczna) czyli połączenie obu poprzednich tzn. dziecko nie mówi (lub słabo mówi) oraz nie rozumie mowy otoczenia.
Objawy afazji motorycznej:
-
mówi językiem, którego często nie rozumie otoczenie,
-
powtarzając słowa zniekształca je, nawet proste słowa trudno mu je wypowiedzieć,
-
ma problem z przypominaniem sobie niektórych słów,
-
występują w mowie agramatyzmy,
-
ubogi zasób słownictwa,
-
zniekształcenie wyrazu pomimo prawidłowej artykulacji poszczególnych głosek,
-
zapominanie artykulacji wyrazów już poznanych,
-
zaburzenie składni – utrudnione tworzenie wypowiedzi złożonych,
-
niewykształcenie lub zanik mowy spontanicznej.
Zachowane jest:
- rozumienie mowy,
- rozumienie poleceń i adekwatne reagowanie na nie.
Objawy afazji sensorycznej:
-
zaburzenia rozumienia mowy pomimo prawidłowego słyszenia dźwięków mowy,
-
agramatyzmy,
-
wielomówność,
-
bezsensowne odpowiedzi na pytania,
-
niezdolność reagowania na proste polecenia.
Zachowane jest:
- zdolność ekspresji mowy.
Objawy afazji mieszanej:
-
znaczne zaburzenia rozumienia mowy,
-
zniekształcona artykulacja przy zachowanej prawidłowej wymowie pojedynczych głosek,
-
zaburzona ekspresja mowy,
-
błędy artykulacyjne,
-
liczne zamiany głoskowe w obrębie wyrazu,
-
nieprawidłowa budowa zdań – zły szyk w zdaniu.
Opracowanie: Sylwia Komorowska
